ගමට අඩිය තිබ්බෙ එදා වගේම නිකළැල් හුළං පොදක සුවය බලාපොරොත්තුවෙන්,කාලය කෙතරම් නම් වේගවත්ද.මා ඉංජිනේරුවෙකු ලෙස එක්සත් අරාබියේ සේවයට ගියේ මීට වසර පහකට පමණ පෙරාතුවය.මා යන විට ගමේ වෙල් එළි දෙණිය පාළු වෙතැයි බොහෝ දෙනා කීවේ නිතර ඉගෙනගන්නා කාලයේ පවා මා කැළේ කොළේටම ඇළලී සිටි බැවිනි.නිවසට විත් පැයක් පමණ සෝෆාවේ ඇළවී සිටියේ මෙතෙක් බලාපොරොත්තුවෙන් පැමිණි විවේකයට ආරම්භයක් ලෙසිනි.
"පුතා නාගෙන ඇවිත් කාලා හිටියනම් හොඳා නේද?" කුස්සියේ සිට අම්මාගේ සුපුරුදු ආදරණීයම ස්වරය කජු මාලුවේ සුවඳත් සමග ආලින්දයට ගොඩ වැදිනි.
"අම්මා ,ඔයා කජු උයනව නේද?පුහුලනුත් ඇති නේද ගහේ" මං සෝෆාවෙන් නැගිට සිටියේ වත්ත කෙළවරට පිය මැනීමට සැරසෙමිනි.
"මොන පුහුලන්ද පුතේ,මේ පුතා එන හන්ද අප්පච්චි තකහනියක් ගම වටේම ගොහිං කජු එක්කාසු කරං ආවේ"
"ඇයි?අපේ ගහ" මට එක වරම කියැවුණි.
"ලොකූගෙ ගෙපැළ හදන්න ගහ කැපුවනෙ පුතේ"
අනේ කජු ගහ! මට කෙතරම් පුහුලන් අවුරුද්දක් පාසා දී ඇත් ද,එතකොට මැලියං;ඒ දවස්වල ඉස්කෝල පොතේ රූප ඇලෙව්වේ කජු ගහ දුන් මැලියම් වලිනි.සෑම අවුරුද්දකම මහා ඔංචිල්ලාව බැන්දේ ද මේ කජු ගහේමය,වරක් ඔංචිල්ලාවෙන් වැටී මගේ අතද කැඩිණි.මම කුස්සියට පිවිස පිටුපස දොරෙන් කජු ගහ තිබූ තැන සෙවූයෙමි,කජු මුල පමණක් ඉතිරිය,එයින් නැවත අතු දමා තිබේ.
"මොනාද පුතේ බලන්නෙ?" තවමත් කජු මාලුව හැඳිගාන අම්මා විමසුවාය.
"අම්මෙ ලොකූගෙ ගෙපැළට ගහ කැපුවෙ නැතත් ඉඩ තියනවනෙ,ගහේ මුල තියෙද්දිම ගෙපැළ කපල තියෙන්නෙ හොඳට"හිතේ ඉපදුණ වේදනාවෙන් යුතුව අම්මාගෙන් ඇසීමී.
"ඕක දැන් කපාල ඉවරනෙ පුතේ,ආයිත් මොකටද ඕකේ වගක්"අම්මා කීවේ එපමණකි. කජු ගහ කැපීම පිළිබඳ අම්මාගේ ද කැමැත්තක් නොමැති බව ඇගේ නිහැඬියාවෙන් වටහාගත් නිසාවෙන් ඉන් ඉදිරියට කිසිවක් නොකීවෙමි.කෙසේ වෙතත් අත්ත මුත්ත කාලයේ සිට කජු ගස වත්තේ තිබුණ බව අප්පච්චී ඉස්සර ආඩම්බරයෙන් කීව මතකය....,මගේ සවණතෙහි වැදී දෝංකාර දෙන මතකය......සුසුමක් සමග වා තලයට මුසු කළෙමි.
"කෝ අම්මෙ ලොකූ ල,මං හිතුව මං එද්දි ගෙදර ඉඳීවිය කියල"
"අවුරුද්දට පුතාලගෙ ගමේ ගියා,සමහරවිට හෙට දිහා විතර ඒවී මයෙ හිතේ,පුතාටත් අවුරුදු දවස් වල එන්න තිබ්බනම් කොච්චර හොඳද" අප්පච්චී සහ අම්මා දරුවන් ලැබූ පසු තනිව ගත කළ එකම අවුරුද්ද මේ විය හැක.සැබැවින්ම ඔවුන් එය සැමරූ බවක් පෙනෙන්නට නැත.මාගේ පැමිණීමම ඔවුනට අවුරුද්ද වී ඇති බව හොඳින්ම වැටහේ.අම්මා නිසොල්මනේ කජු මාලුව දෙසටම සම වැදී සිටින බවක් පෙනේ.
ලොකූ මට සිටි එකම සහෝදරියයි,ඇය විවාහ වූයේ මාතරිනි,මස්සිනා රැකියාව කළේ කටුනායක ගාමන්ට් ෆැක්ටරියක කළමණාකාරවරයෙකු ලෙසය.මස්සිනාගේ රැකියාවට පහසු නිසාවෙන් විවාහයෙන් පසු මස්සිනා අප නිවසේම නැවතිණි.එය මාගේ හිතටද සහනයක් වූයේ අම්මා,අප්පච්චී අසළින් අක්කාට සිටීමට හැකිවේ යැ'යි සිතූ නිසාවෙනි.
"ගල් ගැහිලා වගේ වත්ත පහළම බලං ඉන්නෙ මගෙ පුතේ,නාලා හිටින්කො"අම්මා නැවතත් මා පියවි ලොවට ගෙනාවාය.
"අම්මෙ මං පින් ළිඳට යන්නම්,කෝ පනිට්ටුවයි සබන් එහෙම දෙන්නකො"
"ඒක හොඳද මගෙ පුතේ,ගෙදර වතුර මලෙන් නෑවනම් හොඳානෙ,පුතාමනෙ ඕවා පහසුවට කියල හැදෙව්වෙ"
අම්මා එසේ කීමට හේතුව මං දනිමි,නමුත් පින් ළිඳෙන් නෑමට තිබූ ආසාව නිසාම අම්මා දුන් පනිට්ටුවද රැගෙන වත්ත ඔස්සේ පින් ළිඳ දෙසට ඇදුණෙමි,කිසිවෙකුත් ළිඳ අසල නොවීය.වතුර නිල් කැඩපතක් සේ මා දෙස බලා සිටී.වසර පහකට පසුත් ඒ සිසිල් ජල කඳ පෙර සේම මා දෙස බලා හිඳී.කියන්නට බොහෝ දේ ඇතිවා සේ බලා හිඳී.
පනිට්ටුව රැගෙන ළින් පඩියට පය තබත්ම,"පොඩ්ඩක් වෙළට බැහැලම නාමුකො"යැ'යි හදවත ආයාචනා කරන්නට විය.ඉදින් එයට සවන් නොයොමා සිටීම කළ නොහැක්කකි.
පින් ළිඳ හා වෙළ අතර තරමක් පළල ඇල පාරකි,එය හරහා පෙර තිබූ ඒ දණ්ඩ වෙනුවට දැන් තරමක් පළල කොන්ක්‍රීට් පුවරුවක් යොදා ඇත.මා එයට නැග වෙළට ගොඩ වුණෙමි.නියර දිගේ සුපුරුදු වේගයෙන් වෙළ මැද වූ කිරි වල (වතුර පිරුණ පොකුණක් වැනි තරමක් විශාල තටාකය ගමේ කවුරුත් හැඳින්වූයේ ඒ නමිනි)දෙසට පිය මැන්නෙමි.නියර එදා මෙන් එක මට්ටමක නැත,කුඹුරු පුරන්ය.කහ පැහැති දම් පැහැති නිල් පැහැති කුඩා තණ මල් ද,කොක් මොට ද කළු හා සුදු පැහැයෙන් වෙල් එළිය පුරා වැවී තිබිණ.ඈතින් කෙත්වත් කිහිපයක පමණක් ගොයම් කපා තිබෙන බව හැඟවෙන ඉපණැලි ඉතිරිය.නමුත් ඒවාගේ එල්ලේ ගසන කොල්ලෝ කුරුට්ටෝ නම් එකෙක්වත් නැත.
අමුතු ස්වරයක් නගමින් සුළඟ ඇඟේ හැපී යයි,ඇඳ සිටි කමිසය ගලවා අතට ගත්තේ නිදහසේ මේ ඇල් හුළඟ විඳීමට ලැබෙන්නේ තවත් අවුරුදු කීපයකට පසුව බව දත් නිසාවෙනි.වෙළ මැදින් ගලා යන ඇළ පහරින් එහා පසට පැන කිරි වල අසල නැවතුණෙමි.දැන්නම් එය මඩ වලකි,වෙනදා පැවතී මානෙල් මල් තබා කොළයක් වත් එහි සොයා ගන්නට නැත.එදා රන් පුලින තලා මතින් ගලා ගිය සුදු පැහැ ජලය පිරි ඇළ පාර අද සම්පූර්ණයෙන් රන් පැහැ වී ඇත,මතු පිට තෙල් තට්ටුවකි,එයට බැසීමට පවා ඇතිවූයේ මහත් අප්‍රිය සහගත බවකි.පුංචි දවස්වල ලොකූ සමග පින් ළිඳට ආ විට දෙදෙනා එක්ව ඇතිවන තෙක් මැද ඇළේ නෑවෙමු,වතුර නැතත් පීනුවෙමු,දියබුං ගැසුවෙමි.තිත්ත්තයෝ,දණඩියෝ ඇල්ලුවෙමු,වරෙක කූඩැල්ලන් එල්ලුණු විට කෑ ගසමින් වෙල පුරා දිව්වෙමු.අමතක නොවන දේ නම් ලොකූ ගෙයි සිටියේත් මෙලෙසම පින් ළිඳට ආ දවසකය.එදා සිදු වූ දේ දැන් වැටහේ.වෙලෙහි වැටී තිබූ කණකොක් පිහාටුවක් අහුලා ගත් මම දං පඳුරු හා,බෝවිටි,පළුකං,හිඹුටු සහ ගොඩපර ගස් පිරි වෙලෙහි අනෙක් පසට පිය මැන්නෙමි.මගේ මතක හා ගොඩපර ගස්ම පමණක් එහි ඉතිරිව ඇත,අනෙක් කිසිවක් දක්නට නැත,පහළට එල්ලී රතු,කොළ,කහ පැහැයෙන් දිලෙන ගොඩපර වලින් කහ පැහැ ගෙඩි කීපයක්ම කඩා ගතිමි.අතට ගත් ගොඩපර එකින් එක කන අතරතුර නැවතත් පින් ළිඳ දෙසට ඇදුණෙමි.
වෙලේ ඇල් හුළං මා වටා එතී තවත් මෙහි නවතින්නැයි ආයාචනාවකය,සුළඟට මා හා තවත් බොහෝ දේ කීමට ඇති සෙයකි,නමුත් ඒවා අසා සිටින්නට තරම් දැන් මා නිදහස් නැත.කාලය ඒ තරම් ජීවිතය ගිලගෙනය.....
